Waterhouderij Walcheren
De Waterhouderij Walcheren
De huidige zoetwatervoorziening in Nederland kent de nodige knelpunten, die in droge perioden leiden tot aanzienlijke economische en ecologische schade (Deltaprogramma Zoetwater, 2013). Op Walcheren, net als in een aantal andere gebieden in Zeeland, is de enige zoetwaterbron, neerslag en zoet grondwater uit zoetwaterlenzen. Het grootste deel van het grond- en oppervlaktewater is te zout voor gebruik binnen de landbouw zoals beregening. Bovendien is Walcheren één van de droogste gebieden van Nederland (figuur 1) dat hebben 2018 en 2019 weer duidelijk gemaakt. Door deze factoren staat de watervoorziening voor de landbouw op Walcheren onder druk terwijl dit een belangrijke economische drager is voor het gebied.
Figuur 1: Langjarig gemiddelden (1981-2010) van de globale straling (links), maandelijkse neerslag in juli (midden) en het maximaal potentieel neerslagtekort in de 5% droogste jaren (rechts). Bron: KNMI.
Door klimaatverandering, zeespiegelstijging en steeds scherpere eisen vanuit de maatschappij zal de zelfvoorzienendheid in zoetwatervoorziening voor de landbouw op Walcheren steeds belangrijker worden. Vanuit deze gedachte hebben in 2013 zeven enthousiaste agrarische ondernemers de Stichting Waterhouderij Walcheren opgericht met als doel om meer gegevens te verzamelen, de randvoorwaarden voor een optimaal zoetwaterbeheer verder te onderzoeken en een aantal eenvoudige en pragmatische maatregelen te nemen. Binnen de Waterhouderij Walcheren werken de agrariërs (watergebruikers) nauw samen met de waterbeheerders (provincie Zeeland en waterschap Scheldestromen) en externe organisaties (Aequator Groen & Ruimte, Deltares, ZLTO en Hogeschool Zeeland). In 2018 is men gestart met een POP3 project met als doel de zoetwatervoorziening in dit gebied tussen Serooskerke, Oostkapelle en Vrouwenpolder (figuur 2) te optimaliseren doormiddel van het nemen van robuuste maatregelen in het watersysteem in combinatie met een ander waterbeheer met behulp van sturing aan de hand van monitoring.
Figuur 2: Globaal projectgebied; Het gebied tussen Serooskerke, Oostkapelle en Vrouwenpolder.
De problematiek van het gebied wordt binnen het POP3 project integraal opgepakt. Het project levert een bijdrage aan de onderstaande maatschappelijke doelen:
- Water: Het vergroten van de zelfvoorzienendheid en zoetwatervoorziening voor de landbouw door het zoete water anders te sturen en voorzieningen te treffen om het zoete water te bufferen en verzilting tegen te gaan. Een tweede doel is het verbeteren van de waterkwaliteit (Kaderrichtlijn Water) door vermindering van de af- en uitspoeling van nutriënten en gewasbeschermingsmiddelen naar het oppervlakte- en grondwater.
- Samenwerking: De maatregelen zullen alleen effectief zijn wanneer deze in een gebied breed worden gedragen. Daarbij spelen transparantie van het effect van de maatregelen (a.d.h.v. de monitoringsresultaten), communicatie tussen de verschillende belanghebbenden in het gebied en een nieuwe vorm van ‘governance’ een grote rol. Na afloop van het project zal de kennis over de samenwerking in het project worden uitgedragen om het concept ook in andere gebieden te initiëren.
- Landbouw: Het creëren van een klimaatbestendigere en duurzamere landbouw door een (duurzame) aanpassing van de bedrijfsvoering op de deelnemende bedrijven t.a.v. waterkwantiteit en waterkwaliteit. • Natuur: Versterken van de natuurwaarden door het beperken van de wegzijging van grondwater uit het Natura2000 gebied De Manteling van Walcheren als gevolg van hogere grondwaterstanden in het projectgebied.
- Biodiversiteit: Vergroten van de biodiversiteit door verbetering van de bodemkwaliteit en creëren van standplaatsen voor andere gewassen.
Dit is het originele idee/concept van de waterhouderij. De Waterhouderij Walcheren heeft verder tot doel om de opgedane kennis en ervaringen te delen. Om deze reden werken we momenteel aan een platform waar u binnenkort de voortgang kan volgen.
Dit project is mede mogelijk gemaakt door een subsidie van ZLTO, Waterschap Scheldestromen en de Provincie Zeeland